Kullanıcılar dizüstü bilgisayarlara harici ekranlarını bağlamak yahut masaüstü bilgisayarlara monitör bağlamak için çoklukla HDMI yahut DisplayPort üzere ilişki seçeneklerini tercih ediyorlar. Aslında, her iki seçenek ortasında kıymetli farklar bulunuyor. Burada, DisplayPort ve HDMI’nin özelliklerini karşılaştırarak hangisinin size ve gereksinimlerinize daha uygun olduğunu keşfedebilirsiniz.
HDMI mı, DisplayPort mu?
Bir teknoloji kullanıcısıysanız muhtemelen HDMI terimini duymuşsunuzdur. Son on iki yılda HDMI, yaygın bir ekran arayüzü olarak yerini sağlamlaştırdı. Lakin, DisplayPort, HDMI ile sağlam bir halde rekabet ediyor. Şu anda birçok PC tutkunu, HDMI yerine DisplayPort’u tercih ediyor.
Her iki ilişki noktasını kullanarak da harici ekranları bilgisayarınıza bağlayabilirsiniz. Bu nedenle bilgisayar donanımı mevzularında yeniyseniz ortalarında seçim yapmakta zorlanabilirsiniz. Fakat, onları birbirinden ayıran birçok fark bulunmaktadır. Bu iki teknolojiyi karşılaştırmaya geçmişlerinden başlayalım.
DisplayPort’un VESA tarafından onaylanan birinci versiyonu 2006 yılına dayanıyor. Sonraki on yılda da dört büyük revizyondan geçiyor. 2019 yılında ise DisplayPort 2.0 piyasaya çıkıyor. 8 Ocak 2024’te de VESA en son versiyon olan DisplayPort 2.1a’yı tanıttı. Bu versiyon ile, iki metrelik kabloların data iletim suratını 54GB/s’ye yükseltti.
Öte yandan, HDMI 2002’nin sonlarında piyasaya sürüldü. Yani DisplayPort’tan çok daha eski. Displayport üzere, HDMI de sonraki on yılda birçok revizyondan geçti. 2.0 versiyonu 2013 yılında piyasaya sürüldü. HDMI’nin en yeni versiyonu 2.1b, 10 Ağustos 2023’te yayınlanan küçük bir güncelleme ile oldu.
Fiziksel özellikleri ve türleri
DisplayPort ve HDMI ortasındaki en büyük farklardan biri ilişki noktalarındaki pin sayısıdır. DisplayPort’un iki çeşidi bulunmaktadır. Olağan versiyon ve 2008’de Apple tarafından tanıtılan küçük versiyon. Her iki DisplayPort çeşidi de birebir 20 pinli tertibe sahiptir.
HDMI’ın ise beş çeşidi bulunur ve bunlar farklı sayıda pine sahiptir. HDMI Tip A, 19 pinli yapıyla gelen en yaygın çeşittir. Buna karşılık Tip B yahut Genişletilmiş HDMI, 29 pin taşır, fakat ekranlar başkalarının yanında çok daha az eserde kullanılır. Ayrıca standart HDMI soketinin 19 pinli dizaynını küçük bir boyuta ağırlaştıran Küçük HDMI (Tip C) ve Mikro HDMI (Tip D) ilişkileri da bulunmaktadır.
Mini HDMI soketleri tabletlerde, dizüstü bilgisayarlarda ve taşınabilir monitörlerde ondan daha küçük Mikro HDMI irtibatları ise Raspberry Pi üzere küçük aygıtlarda kullanılır. Son olarak kimi araçlar, kablonun kazara yerinden çıkmasını önlemek için bir kilitleme tırnağı içeren HDMI Tip E’yi takviyeler.
Standart DisplayPort bağlayıcısında bir kilitleme düzeneği bulunur. Bu nedenle kabloyu ekranınızdan çıkarmak için mandala bastırmanız gerekir. Öte yandan, Tip E konektörlerin dışında birçok HDMI arayüzünde bir kilitleme düzeneği yahut kilidi yoktur.
Maksimum çözünürlük, frekans ve bant genişliği
Her iki arayüzün en yeni sürümleri karşılaştırıldığında DisplayPort 2.1, saf performansta HDMI 2.1’i geride bırakıyor. Ultra Yüksek Bit Suratı (UHBR) 20 iletim modu sayesinde, HDMI’ın bant genişliği ise 48 GBps iken DisplayPort 2.1 80 GBps bant genişliğine sahiptir.
Çözünürlük açısından, DisplayPort 60Hz’de 16K’ya kadar dayanaklar. Buna karşılık, HDMI 2.1 sadece 60Hz’de 8K takviyeler. 1080p’de azamî yenileme suratları olarak da HDMI 2.1 240Hz’i desteklerken, DisplayPort ise 2.1 900Hz’e kadar destekleyebilir.
Uyumluluk
HDMI, tüketici aygıtlarındaki ekran arayüzleri için sanayi standardıdır. Örneğin birden fazla TV ve monitörde DisplayPort irtibatlarından daha fazla HDMI ilişki noktası vardır. Hatta PlayStation 5 ve Xbox Series X/S üzere daha yeni konsollar bile DisplayPort yerine yalnızca HDMI arayüzüne sahiptir.
Buna karşılık DisplayPort 2.1 hayli az kullanılıyor. Sadece AMD Radeon 7000 GPU’lar ve belli sayıda monitör bu yeni kuşak arayüzle uyumlu.
Çoklu aygıt bağlama (Papatya zinciri)
Çoklu monitör kullanımı, daha geniş ekran gerektiren işlerde çok yararlı. Lakin birden fazla ekranı bilgisayara bağlayacak farklı kablolar için kâfi irtibat noktası sayısı birden fazla aygıtta yer almaz.
Papatya dizilimi, tek bir ekran ilişkisi kullanarak birden fazla monitörü bilgisayara bağlamanın bir yoludur. HDMI’dan farklı olarak DisplayPort 1.2 ve daha yeni sürümler, birden fazla monitörü birebir anda çalıştırmak için GPU’nuzdaki görüntü sinyallerini bölebilen bir teknoloji olan Multi-Stream Transport’u (MST) dayanaklar.
ARC, eARC ve Ethernet desteği
Her iki ekran ilişkisi da ses sinyallerini harici bir ekrana aktarabilme yeteneğine sahiptir. Ancak sadece HDMI, Ses Dönüş Kanalını (ARC) dayanaklar. İsminden da anlaşılacağı üzere ARC, HDMI’ın sesleri ekrandan bir ses çalma aygıtına göndermesine imkan tanır. Böylelikle ek ses kablolarına olan muhtaçlığı ortadan kaldırır. HDMI 2.1, yüksek bant genişliği sayesinde, ARC’nin geliştirilmiş bir sürümü olan eARC’ı da takviyeler.
Tüm bu açıklamalardan sonra HDMI’ın sadece manzara ve ses sinyallerini taşıyabildiğini düşünebilirsiniz. Fakat HDMI, HDMI Ethernet Kanalı (HEC) sayesinde internete bile erişim sağlayabilir. İlk olarak HDMI 1.4’te tanıtılan HEC, ağ üzerinden data ve belge alışverişi yapmasına imkan tanır.
Bu özellik uyumlu aygıtların Ethernet kabloları aracılığıyla bağlanmalarına gerek kalmadan çalışabilir. En büyük sorun ise bu teknolojinin tüketici tarafından benimsenmemesi nedeniyle HEC uyumlu aygıtlar bulmakta zorlanacağınızdır.
Hangisini seçelim?
DisplayPort ve HDMI ortasındaki seçim, özel gereksinimlerinize ve daha da kıymetlisi aygıtlarınızın desteklediği HDMI/DisplayPort sürümüne bağlıdır. Örneğin yüksek yenileme suratlarında oyun oynamak istiyorsanız ve uyumlu GPU’ya sahipseniz DisplayPort 2.1’i tercih edebilirsiniz.
Bir öbür yandan bir konut sinema sistemi kurmak isteyen bir müzik tutkunu iseniz eARC özelliğini kullanabilmek için HDMI 2.1’i değerlendirebilirsiniz. Fakat sadece bilgisayarına ikinci bir ekran bağlamak isteyen ortalama kullanıcılar için DisplayPort ve HDMI, gözle görülür bir fark olmaksızın birbirinin yerine kullanılabilir.
