14 Mart’ta, dünyanın en kıymetli tarihi evraklarından biri olan Oppenheimer’ın Manhattan Projesi Raporu açık artırmaya çıkıyor. “Atomic Bombs” isimli bu rapor, Japonya’ya atom bombalarının atılmasından yalnızca haftalar evvel yazılmış ve Manhattan Projesi’nin iç yapısını gözler önüne seriyor.
Manhattan Projesi Raporu açık artırmaya çıkıyor
1945 yılında hazırlanan bu rapor, “Atom Bombaları: Amerika Birleşik Devletleri Hükümeti Himayesinde Askeri Gayeler İçin Atom Gücünün Kullanımı Yollarının Geliştirilmesi Hakkında Genel Bir Hesap, 1940-1945” başlığını taşıyor.
J. Robert Oppenheimer ve Nobel Ödüllü Enrico Fermi, Ernest Lawrence, James Chadwick, Harold Urey ve Isidor I. Rabi üzere kıymetli bilim insanlarının imzalarını içeriyor. Bu rapor, Hiroşima ve Nagazaki’ye atom bombalarının atılmasından yalnızca günler sonra, 12 Ağustos 1945’te medyaya birinci kere sunulmuş.
Japonya’nın II. Dünya Savaşı’ndaki teslimiyetinin duyurulduğu bu periyotta, raporun atom bombasının oluşturulmasına dair birinci kamuoyuna açıklanan rapor olduğu düşünülüyor.
Bir evvelki misal bir açık artırma, 10 yıl evvel (2014 yılında) gerçekleşti. O vakit, “Los Alamos New Mexico Atomic Bomb Project”ten 30 kişinin imzaladığı bir kart, Christie’s tarafından 161 bin dolara satıldı.
Açık artırma ne vakit ve nerede yayınlanacak?
Açık artırma 14 Mart’ta gerçekleşecek ve RR Auctions’ın web sitesinden canlı olarak izlenebilecek. Bu açık artırmadaki bu tarihi evrakın, belirlenen 25 bin dolarlık başlangıç fiyatının çok üzerine çıkması bekleniyor ve şimdiden teklifler 32 bin dolara ulaşmış durumda.
Manhattan Projesi Raporu’nun açık artırmadaki kıymeti ve gelecekteki manası vakitle ortaya çıkacak. Bilim ve dünya tarihine ilgi duyanlar için bu evrak, kamuya açık bir açık artırmada sunulan en kıymetli evraklardan biri olarak görülüyor.
Peki sizce bu rapor, tarihî açıdan ne kadar değer taşıyor? Bilimsel bir evrakın açık artırmada bu kadar yüksek bir pahaya ulaşması, bilimin ve tarihin toplumdaki yerini nasıl yansıtıyor? Bu tıp dokümanların gelecekteki jenerasyonlar için korunması ve sergilenmesi, tarihî şuurun oluşmasında ne kadar tesirli olabilir?
